Een goede basis is belangrijk, ook voor je groentetuin. Plaats, ligging ten op zichte van de zon, water, beschutting, doorlaatbaarheid en goede grond. Het fundament van succes voor je groentetuin; grond.
Grond in je groentetuin
Laten we eerst eens kijken wat voor grond je hebt.
In grote lijnen:
- Zandgrond
Is het korrelig? Heeft het grote korrels, ook wel bekend als zandgrond? Dat is een goede start maar heeft – zoals alles – voor en nadelen.
Voordeel
In deze grond kunnen de wortels van je planten makkelijk hun weg vinden. Daarnaast in combinatie met (wat) water vormt het snel een broeierige basis waarin plantwortels snel op gang komen. Daarnaast is het ook nog eens makkelijk te bewerken en vriendelijk voor je rug.
Nadeel
Het geeft minder houvast aan plantwortels, houdt water slecht vast en er zitten niet veel voedingsstoffen in zitten.
- Klei
Klei voelt vettig aan.
Voordeel
Het bestaat uit veel kleine deeltjes die makkelijk voedingsstoffen en water vasthouden.
Nadeel
Wortels hebben moeite om zicht ‘voort te bewegen’ in deze compacte massa. In combinatie met water en vorst is er een mogelijkheid dat wortels van planten kapot vriezen.
- Veen
Voordeel
Veen is heel vezelig. Het voelt ook licht aan. Potgrond bestaat voor een groot gedeelte uit veen en veen bestaat voornamelijk uit afgestorven plantenresten.
Nadeel
Veen is ook heel zuur wat maakt dat het meestal gebruikt wordt om het mengen met andere grond. Gebruik kalk om het meer basis ( minder zuur) te maken.
- Zavel
Ga je je moestuin aanleggen op zavel dan maak je een fantastische start met je groentetuin. Zavel zit tussen zandgrond en klein in.
Zavel komt veel voor in het Noorden van Nederland en langs de rivieren in Zeeland.
Lees ook: tiny house groentetuin en tuinieren
Gereedschap voor je groentetuin
Tuingereedschap is onmisbaar in je groentetuin. Afhankelijk van de grootte van je tuin, grondsoort en gewassen heb je diverse soorten tuingereedschap nodig.
- Heb je een groentetuin met klei koop dan een smalle spa. Met spitten is deze een stuk prettiger dan een spa met een breed blad die weer prettiger is met zandgrond.
- In het verlengde kun je ook denken aan een hark met weinig tanden voor klei en een hark met veel voor zandgrond.
- Een hak, waarmee je onkruid kan wieden is goed voor kleigrond. Je trekt dit gereedschap naar je toe. Bij lichte, zanderige grond kun je een schoffel gebruiken die je van je af duwt.
tinyBuiten – tip: Onderhoud je tuingereedschappen goed. Maak deze elke keer schoon na gebruik. Gereedschappen met bewegende delen regelmatig oliën. Ook voor de winterperiode de gereedschappen schoonmaken, indien nodig repareren en in de olie zetten.
- Een spitvork heeft platte tanden en is goed te gebruiken in kleigrond. Mocht je een gevoelige rug hebben dan is dit stuk gereedschap aan te bevelen om de grond los te maken of licht te spitten.
- Een bladhark en bezem zijn ook noodzakelijke stukken ‘tuin’ gereedschap.
- Natuurlijk zijn handgereedschappen noodzakelijk. Een schepje, handharkje, drietand of handhak met drietand, emmer en kniekussen of bankje komen goed van pas.
- Een oude zeef is handig om zand of grond te zeven voor zaaibedden.
- Afhankelijk van de grootte van je moestuin heb je een gieter met broes nodig en/of een tuinslang broeskop.
- Neem ook mee in je overweging de breedte van de paden. De lengte van de steel van gereedschap is weer afhankelijk van je lengte.
- Nu nog een paar tuinhandschoenen, snoeischaar en tuintouw met 2 spies en je kunt starten met de aanleg van je groentetuin.
tinyBuiten – tip: kijk op ‘de 5 beste tuinhandschoenentest van 2022.
De indeling van je groentetuin
Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. De indeling van je groentetuin is erg belangrijk. Niemand zit te wachten op (bodem) ziektes zoals: aardappelmoeheid, aardbei bladaaltje, aardrupsen, knol rot, verwelkingsziekte tomaat, schurft, etc.
Het is aan te bevelen om je groentetuin in minimaal 6 vakken (bedden) in te delen zodat je teeltrotatie kunt toepassen. Op deze manier kun je gewassen elk jaar een vak opschuiven, wat veel van bovengenoemde problemen voorkomt.
Tegenwoordig zie je veel mensen in houten bakken die op ‘de volle grond’ zijn geplaatst groente telen. Het ziet er handig uit en voor de mensen die het op de markt brengen een mooi verdienmodel.
Voordeel
- Het kan handig zijn om een verhoogde bak te hebben.
- Ook kun wat meer controle hebben op de hoeveelheid water en grond
- Goed voor planten die niet van ‘natte voeten’ houden zoals: tomaat, paprika, peper, vijgen en herfstframboos.
- Het kan er zelfs heel georganiseerd en mooi uitzien
Nadeel
- Bakken snel uitdrogen.
- Zijn meer onderhevig aan temperatuurschommelingen.
- In bakken moet je ‘zeker’ wisselteelt toepassen.
- Vaak wordt er plastic gebruikt of antiworteldoek om de grond ‘tegen te houden’. Niet doen! Plastic komt uiteindelijk in het milieu terecht en we weten inmiddels de gevolgen.
Volle grond heeft toch mijn voorkeur. En bedenk, dat de meeste bakken van hout toch een keer gaan rotten en vervangen ‘moeten’ worden.
tinyBuiten-tip. Gebruik matte Zweedse houtverf en duurzame houtbescherming, Voor alle soorten hout.
Met de matte houtverf uit Zweden zorgt u ervoor dat uw hout kan blijven ademen. De verf vormt geen afdekkende film, zoals gewone verf doet, maar trekt in het hout als een dekkende buitenbeits. U geeft het hout een dekkende kleur, terwijl de structuur en nerven van het hout zichtbaar blijven. Zweedse houtverf heeft een robuuste buitenkwaliteit, maar is milieuvriendelijk en water gedragen.
De keuze van de groenten, kruiden en kleinfruit
Nu je al veel voorbereidend denk en ‘spitwerk’ hebt gedaan kom je op het punt om eens na te gaan denken wat je wilt gaan verbouwen.
Grond, ligging en grootte zijn van belang. Dit heb je inmiddels bepaald.
Al naar gelang van de grondsoort een aantal voorbeelden:
Zandgrond:
Groenten
Aardappelen, aardperen, bleekselderij, boerenkool courgette, knoflook, knolselderij, komkommer, paprika, peper, pompoen, prei, rabarber, radijs, rode biet, sla, sperziebonen, spruitjes, tomaat, ui en wortels.
Kruiden
Basilicum, bieslook, dille, kervel, korander, laurier, magie (lavas), munt, oregano, peterselie, rozemarijn, salie en tijm.
Klein fruit
Aalbes, aardbei, appel, framboos, kers, kiwi, kruisbes, peer, pruim. De braam doet het ook goed op zandgrond maar ik zou deze ‘zeker’ niet in je tuinplanten. Het is een enorme woekeraar en met zijn enorme harde stekels kan het echt een plaag voor jou en je buren worden.
Kleigrond
Groenten
Prei, knolselderij, aardappels, artisjokken, aubergine, andijvie, bloemkool, broccoli, tomaten, rabarber, spinazie, bonen en erwten.
Kruiden
Bieslook, munt, zuring, paardenbloem.
Veen
Groenten
Courgette, augurken, meloen, aubergine, pepers, paprika, radijs, prei, selderij, tomaat en spinazie.
Kruiden
Citroenmelisse, dragon, Oregano, Dropplant, Rozengeranium, Zuring.
Klein fruit
Blauwe- en vossen bessen, Cranberries, Stoofperen.
Zavel
Groenten
Peulvruchten, aardappelen,
Kruiden
Kleinfruit
Peren, appels, druiven
Wisselteelt en combinatie teelt van eetbare en siergewassen is niet alleen goed om ongedierte mee te bestrijden maar geeft nog meer kleur aan je groentetuin en een mogelijkheid voor plukbloemen.
Voorbeelden van ‘goede buren’ zijn:
- Aardappel met munt en spinazie.
- Aardbei met knoflook, kropsla, wortel, spinazie, prei.
- Rodebiet met sla, ui, kool, radijs.
- Sla met aardbei, kool, prei, tuinboon, tomaat, wortel.
- Tomaat met sla, radijs, ui, wortel.
- Tuinboon met andijvie, kool, sla, spinazie, selderij.
- Wortel met bieslook, boon, dille, erwt, kool, radijs, snijbiet.
- Uien met wortel, witlof, aardbeien, bieten, bonenkruid, dille, kamille en komkommers.
Wat ook goed helpt is om Afrikaantjes te planten bij aardbeien, bieten, aardappels en tomaten. De Afrikaantjes houden aaltjes, mieren en witte vlieg weg.
De Goudsbloem jaagt mieren weg maar trekt larven aan die bladluis op het menu hebben staan.
Andere gewassen die de tuin gezond houden door hun geur zijn: lavendel, duizendblad, hysop, bieslook, Oregano en Tijm.
Wanneer starten met je groentetuin?
Wanneer je je groenten en kruiden gaat zaaien, klik op de zaaikalender voor de beste zaaiperiode!
Een goed tijd om je groentetuin te starten is na de vorstperiode. Je kunt gaan zaaien of jonge plantjes in je groentetuin planten. Het is natuurlijk ook leuk als je met jonge plantjes wilt beginnen, deze zelf op te kweken in een kasje.
Zorg dat je de grond goed harkt, verkruimelt en desnoods (zeker bij kleigrond) de bovenlaag vermengd met zand om het kiemen en wortelen van de zaden te vergemakkelen.
Je kunt ook in je schuur of bijkeuken beginnen met het zaaien van de plantjes. Je kunt dit in kweekbakjes, potjes, stekpotjes pof turf potjes doen.
tinyBuiten-tip: hou er rekening mee dat als je kweekbak in een warme ruimte staat dat voordat je je plantjes in de volle grond plaats de plantjes eerst ‘afhard’. Dit doe je door de planten naar een koele ruimte te brengen voordat je ze buiten plant. Je laat je plantjes wennen aan meer wisselende temperaturen, wind en direct zonlicht.
Komkommers, courgettes en tomaten kunnen niet tegen kou. Eén nachtvorst en je kunt ze naar je composthoop brengen.
Hou de IJsheiligen aan. Die vallen op 12, 13 en 14 mei. Voor de zekerheid kun je nog wat later beginnen; 20 mei bijvoorbeeld voordat je kwetsbare plantjes definitief aan de elementen overleverde.
Hou de weersvoorspellingen in de gaten en bedenk dat het bij de grond eerder vriest dan een meter er boven.
Voorbereidingen van je groentetuin in een ‘koude kas’.
Naast dat je al kunt beginnen met voorbereidingen van je groentetuin voor het planten naar de ijsheiligen is het interessant te vermelden dat je ook groenten in de winter kunt kweken en oogsten in je kas. Het is zonde om deze ruimte ‘leeg’ te laten staan.
Je kas hoeft helemaal niet zo groot te zijn. Zelfs een tunnelkas of een kasje op een tafel in de tuin kan al een mooie oogst opleveren.
In deze afgesloten ruimten is het al gauw een kleine 5 graden warmer dan buiten. En wanneer de zon schijnt kan het ‘binnen’ al gauw de 15 graden bereiken.
Zorg wel dat je goed ventileert en de luchtvochtigheid beperkt. Dit voorkomt grote temperatuurschommelingen waar tere plantjes een hekel aan hebben en slecht tegen kunnen.
Probeer eens te experimenteren met onderstaande planten.
Groenten:
Winterspinazie, veldsla, raketsla, snijbiet, lente-uitjes, rode bieten
Kruiden:
Tijm, munt, bieslook, oregano en peterselie.
Het weer en je groentetuin
Het weer is van enorme invloed op je groente en kruidentuin. Zeker in het voorjaar kan kou en wind de jonge planten parten spelen.
Zorg dat je materiaal hebt waarmee je je planten kunt beschermen zoals:
Stro, jutte, oude dekens, riet- en kokosmatten, kranten of vliesdoek. Plastic is af te raden omdat het niet ‘ademt’.
Ook bladeren, hooi en schors kan bescherming bieden. Zorg er wel voor dat je het er niet te lang op laat liggen om schimmel te voorkomen.
Planten in potten kunnen wel voorzien worden van noppenfolie rond de pot.
Om je planten tegen harde wind te beschermen kun je hagen aanplanten of van oude twijgen een gevlochten wand maken waar vogels het ook nog prettig vinden om in te huizen.
Tegen felle zon op jonge plantjes kan een oude parasol goed dienst doen. Ook kun je een net maken van vlastouw of een ander organisch materiaal. Hier kun je desgewenst wat lichte takken met bladeren leggen.
Veel plezier met de voorbereidingen van je groentetuin.
In het volgende blog gaan we dieper in ‘waarom het belangrijk is om je groentetuin in te delen’